Конвенсияҳо
Конвенсияи чаҳорчӯбаи Созмони Милали Муттаҳид оид ба тағирёбии иқлим
Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон Агентии обуҳавошиносӣ ва Кумитаи ҳифзи муҳити зисти назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон фаъолияти худро оид ба тағирёбии иқлим дар сатҳи миллӣ ҳамоҳанг мекунанд.
Ҷомеаи ҷаҳонӣ чолишҳои тағйирёбии иқлим ва зарурати амал дар ҳамоҳангӣ ва глобалиро эътироф мекунад. Муҳимтарин қадам дар ин самт қабули Конвенсияи чаҳорчӯбаи Созмони Милали Муттаҳид оид ба тағирёбии иқлим ва Протоколи Киото буд. То кунун беш аз 190 давлати ҷаҳон ба Конвенсияи чаҳорчӯбаи Созмони Милали Муттаҳид оид ба тағирёбии иқлим ҳамроҳ шудаанд. Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ин Конвенсия соли 1998 ҳамроҳ шуд.
Протоколи Киото ба Конвенсияи чаҳорчӯбаи Созмони Милали Муттаҳид оид ба тағирёбии иқлим
Соли 2008 Тоҷикистон Протоколи Киоторо имзо ва тасвиб кард.
16 феврали соли 2005 Протоколи Киото, санади иловагӣ ба Конвенсияи чаҳорчӯбаи СММ оид ба тағирёбии иқлим эътибор пайдо кард. Ҳуҷҷат як сол пас аз тасвиби он аз ҷониби кишварҳое эътибор пайдо кард, ки квотаи умумии партовҳои газҳои гулхонаӣ аз 55% зиёд аст (дар соли 1990). Кишварҳое, ки ин протоколро имзо кардаанд, дар бораи зарурати коҳиши партовҳои газҳои гулхонаӣ, ки боиси гармшавии глобалӣ мешаванд, ба мувофиқа расиданд.
Протоколи Киото як паймони байнулмилалӣ аст, ки барои коҳиш додани партовҳои газҳои гулхонаӣ ба атмосфераи Замин барои муқобила бо гармшавии глобалӣ имзо шудааст. Он давлатҳои узвро вазифадор мекунад, ки партовҳои газҳои гулхонаӣ дар асоси консенсуси илмӣ дар бораи он, ки гармшавии глобалӣ рух медиҳад ва эҳтимоли зиёд аз партовҳои антропогении CO2 ба вуҷуд меояд, коҳиш диҳад.
Протоколи Киото 11 декабри соли 1997 дар Киото (Ҷопон) қабул шуда, 16 феврали соли 2005 эътибор пайдо кард. Дар ҳоли ҳозир беш аз 19 кишвари ҷаҳон ба Протокол ҳамроҳ шудаанд.
Қобили зикр аст, ки дар Нақшаи миллии чорабиниҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба коҳиш додани тағирёбии иқлим, ки бо Қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 6 июни соли 2003 тасдиқ шудааст, зарурат ва ба мақсад мувофиқ будани қабули Протоколи Киоторо нишон дода буд. . Тоҷикистон сиёсати таҳкими муносибатҳои шартномавиро дар доираи низоми СММ пайваста пеш мебарад. Аз ин лиҳоз, тасвиби Протоколи Киото ҳамчун яке аз механизмҳои татбиқи Конвенсияи чаҳорчӯбаи СММ оид ба тағирёбии иқлим як қадами муҳим дар самти дастгирии фаъолияти СММ дар соҳаи мубориза бо тағйири иқлим арзёбӣ гардид. Маркази омӯзиши тағйироти иқлими Агентии обуҳавошиносии кишвар ҳуҷҷатҳои заруриро барои тасдиқи Протоколи Киото омода ва ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод намуд. Барои баланд бардоштани сатҳи огоҳӣ оид ба Протоколи Киото семинару тренингҳо гузаронида шуда, дастури профессор А.Қаюмов нашр ва дар байни ҷонибҳои манфиатдор паҳн карда шуд: «Протоколи Киото ба Конвенсияи чаҳорчӯбаи СММ оид ба тағирёбии иқлим: воқеият ва дурнамои Тоҷикистон».
Сарфи назар аз он, ки Тоҷикистон дар соли 2010 тибқи гузориши Ожонси Байналмилалии Энержӣ аз лиҳози ихроҷи гази карбон (СО2) дар ҷои 135-ум қарор дошт, аммо дар раванди рушди иқтисоди худ, бахусус дар иҷрои тарҳҳои иқтисодӣ таваҷҷуҳи ҷиддӣ зоҳир мекунад. ба проблемахои партовхои газхои гулхонай.
Президенти Тоҷикистон зимни суханронӣ дар Конфронси 21-уми ҷонибҳои Конвенсияи чорчӯбаи Созмони Милали Муттаҳид оид ба тағирёбии иқлим (COP21), ки дар Намоишгоҳи байналмилалии ҳавоии Париж-Ле Бурже (Фаронса) аз 30 ноябр то 12 декабри соли 2015 баргузор гардид, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон изҳор доштанд: «Бо вуҷуди он ки саҳми Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳаҷми партовҳои ҷаҳонии газҳои гулхонаӣ ба атмосфера ночиз аст, вале дар қатори кишварҳои осебпазири раванди рушди тағирёбии иқлим. Имрўз бахшњои асосии иќтисоди Тољикистон бо оќибатњои манфии марбут ба таѓйирёбии иќлим мувољењанд. Мамлакати мо, ки 93 фоизи территорияаш кухсор аст, яке аз манбаъхои асосии захираи оби Осиёи Миёна ба шумор меравад. Дар ҳамин ҳол, 60 дарсади манобеъи оби минтақа аз пиряхҳои Тоҷикистон сарчашма мегирад”.